Preekstoel

Preekstoel met klankbordDe preekstoel met klankbord stamt uit 1755 en werd uit de oude kerk overgeplaatst naar de nieuwbouw van 1882. Als rijksmonument geregistreerd en ruim 250 jaar oud! De preekstoel is voorzien van een schild met de wapens van de vrouwe en heer van Klinkenborg, Johanna Wilhelmina Lewe van Aduard en Albert Adriaan van Lijnden. Aan de rechterkant een leeuw en aan de linkerkant een hazewindhond met een geringde halsband.
Historicus Teun Juk verzocht in 2008 een kenner, Johan de Haan, een nadere studie te doen naar de preekstoel. Zijn bevindingen zijn als volgt:
De ontvangen foto’s maken duidelijk dat de preekstoel – of althans de kuip- in Eppenhuizen een vereenvoudigde variant is van een type dat rond het midden van de achttiende eeuw veelvuldig werd toegepast (Usquert, Peize, Veendam, Vries, Zandeweer). Van enkele van deze staat vast dat ze vervaardigd zijn in de werkplaats van timmerman Jan Dieters Brugma (Usquert, Peize), met wie Kooijstra vaak samenwerkte. Toch durf ik het snijwerk niet zonder meer aan Kooijstra toe te schrijven.  Het snijwerk is daarvoor te schematisch uitgevoerd: de kuifjes van het schuimwerk verraden bijvoorbeeld een zekere onwennigheid met de vormentaal van het rococo. Dat spreekt ook uit de overwegend symmetrische opzet van het bandwerk, dat meer een Lodewijk XIV-karakter vertoont. Kooystra was in 1755 al aardig wat zwieriger. In de wapenhouders zie ik evenmin directe gelijkenis met door Kooystra vervaardigde dierfiguren.

Wapenschild PreekstoelDe vraag naar wie dan wel verantwoordelijk kan zijn voor het snijwerk, valt niet gemakkelijk te beantwoorden. Naast Kooystra was er in elk geval een vijftal andere beeldhouwers in Groningen actief. Vreemd genoeg is er van deze beeldhouwers heel weinig gedocumenteerd werk bekend. Het snijwerk in Eppenhuizen is in elk geval beslist niet door een bijklussende timmerman gemaakt: de goede verhoudingen, het reliëf in het rozet van het klankbord en de fraai gesneden wapenhouders wijzen op een geoefende hand.